Lembeli aibuka mkutano wa magufuli

Lembeli aibuka mkutano wa magufuli

Mbunge wa zamani wa jimbo la Kahama, James Lembeli aliyehamia Chadema ameibuka leo katika mkutano wa na Rais John Magufuli uliofanyika mjini Kahama.

Akihutubia wananchi wa Kahama, Rais Magufuli amemkaribisha Lembeli na kumtaka kurudi CCM akisema kwa Tanzania anayoijua yeye hatakuwa amepoteza mkia, kwani huko aliko ndiko mafisadi wamekimbilia.Akizungumza kwenye mkutano huo Lebeli alisema amekwenda kwenye mkutano huo kwani kazi anayofanya Rais Magufuli ndiyo aliyokuwa akiipigania kipindi alivyokuwa mbunge.Na amesema hawezi kurudi CCM mpaka Rais awe amekisafisha chama hicho. Lembeli ambaye alikuwa akishangiliwa na wananchi walio hudhuria mkutano huo alimalizia kwa kusema Kubadilisha msikiti sio kuacha uisilamu nyumba itakapo safishika nitarudi

Read More

WAZUNGU WAMTEMBELEA MTENGENEZAJI HELIKOPTA TUNDUMA

Mbeya : Mkazi wa Tunduma, mkoani Songwe, Adam Kinyekile (34) ambaye alikuwa akitengeneza helikopta amepata mwaliko maalumu na wazungu kutoka Afrika Kusini kutembelea kiwanda chao cha kutengeneza chopa.

Kijana Kinyekile ambaye pia ni fundi magari alitumia ubunifu wake kuunda helikopta, kitu ambacho kiongozi wa mbio za Mwenge kitaifa, George Mbijima akiwa mjini Tunduma alimtembelea kisha kuweka jiwe la msingi kwenye helikopta hiyo.

Hata hivyo baada ya taarifa za kijana huyo kurushwa kwenye vyombo vya habari , Mamlaka ya Usafiri wa Anga Tanzania (TCAA) ilipiga marufuku kwa mtu yoyote kutojihusisha na utengenezaji au ubunifu wa ndege bila kufuata taratibu.

Onyo hilo lilionekana kumlenga Kinyekile kwa kazi yake aliyokuwa akiifanya jambo ambalo lilimfanya asiweze kuendelea na maboresho ya helikopta yake licha ya kudai ilikuwa imebaki kuruka.Akizungumza jana Adam Kinyekile alisema alhamisi ya wiki hii alitembelewa na wazungu walio dai ni Raia wa Afrika kusini kutoka katika kiwanda kinacho jishuhulisha na utengenezaji wa helkopta na walitaka kuonana naye ili wajionee kazi yake ambayo walidai waliiyona kwenye mitandao mbalimbali ya kijamii.

Read More

Historia ya kabila la Wapare sehemu ya 4

Ilipo ishia...
Michezo ya utotoni ni moja ya mambo ambayo yalikua yakiimarisha tamaduni za kipare baadhi ya michezo  ni kama Kajanja .Mchezo wa kujificha uliokuwa ukijulikana kama Kibe

Sehemu ya 4

Utamaduni

Kwa asili Wapare hupeleka vijana wa kiume jando (mshitu) ambako walipata mafunzo jinsi ya kuishi na familia, japo siku hizi utamaduni wa kupeleka vijana mshitu hufanywa na watu wachache.

Wapare ni wachapakazi sana wakichanganya kilimo, ufugaji na biashara, ndiYo maana hata leo wana uchumi mzuri katika viwango vya Tanzania.

Tamaduni, mila na desturi za wapare zimekuwa zikifanana sana kwa koo karibu zote. Hapo kale Wapare pia waliweza kutengeneza au kuifunga mvua kwa shughuli za jadi, jambo ambalo wapo baadhi ya Wapare ambao mpaka leo wanaweza. Kwa mfano Mtemi wa Same Mohammedi Kibacha Singo, ambaye aliacha uongozi mara baada ya Rais wa kwanza wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kupiga marufuku utawala wa jadi. Kiongozi huyo aliyefariki dunia mwaka 1981 alikuwa na ujuzi mkubwa wa kuleta mvua.

Pia walikuwepo hata watu maarufu maeneo ya wilaya ya Same ambao waliamini dawa fulani ambazo waliziweka shambani na hapo hakuna hata mdudu wala ndege atakayeweza kutua eneo hilo. Mambo haya na mengine mengi kwa sasa yanapotea kama si kwisha kabisa.

Wapare pia wamekuwa wakihusishwa na imani za uchawi na ushirikina kama ilivyo kwa makabila mengine Tanzania, lakini suala hili ni la mtu binafsi zaidi na si la jamii fulani peke yake kwa sababu ni imani ambazo zipo kote Tanzania na hatuwezi kunyooshea kidole eneo fulani.

Kwa wapare walio wengi, uchawi na wizi vilipigwa marufuku hadi kwenye matambiko. Mchawi na mwizi waliombewa wafe kama ikitokea wapo kwenye jamii. Kuna utamaduni unaoitwa "mma" ambapo matambiko yalifanyika mahali fulani na mwizi akaitwa pale yanapofanyikia kisha mwombaji akaulizwa angependa mwizi apewe adhabu gani.

Kwa kawaida adhabu mbili kuu ndizo zilikuwepo: kumfanya mwizi augue sana kwa muda mrefu kabla ya au kumuuwa mara moja. Mwombaji akimamua mwizi auawe basi kwa vile anaonekana kwenye matambiko, mtaalamu wa matambiko humuuwana akafariki mida hiyohiyo huko aliko. Tatizo la kuu la "mma" ni kwamba lilikuwa linaua watu wote wa ukoo wa mwizi au mchawi (lakini mwizi akiwa wa kwanza). Ni mpaka watakaopjua kuwa ni "mma" ndipo watafanya matambiko ya kutoa mnyama kafara kwa ajili ya kuzima athari za mma. Kwenye kuuzima mma ni lazima aliyedhulumiwa ahusishwe kwenye matambiko ikiwa ni pamoja na kuombwa radhi, vinginevyo mma hautazimika. Athari zingine za "mma" ni kwamba aliyeomba tambiko hilo (yaani aliyeibiwa au aliyedhulumiwa), ni lazima atoe kafara mnyama kama vile kondoo au ng'ombe kabla na baada ya tambiko. Baada ya mwizi kufa ni lazima mwombaji atoe mnyma kafara ili kuzima madhara ya "mma". Vinginevyo vifo vitokanavyo na mma humrudia mwombaji na ukoo wake.

Kuna watu maalum waliokuwa wamebobea kwenye mambo ya "mma". Kwa sababu ya matambiko hayo ndio maana wapare wengi si wezi - japokuwa siku hzi baadhi yao wamejiingiza kwenye wizi. Tambiko lingine linalofanana na hilo liliitwa " kubigha nyungu" (kwa Kiswahili - kupiga chungu). Chungu hicho kilipigwa kama tambiko la kumuuwa mtu aliyedhulumu (au ukoo wao uliohusika na dhuluma) watu wengine. Chungu hicho hupigwa chini mara moja kwa kishindo, ambapo tendo hilo lilambatana na matambiko fulani. Mara chngu hicho kipasukapo kwa mshidno ndipo ukoo wa waliodhulumu huanza kufa mmojammoja. Iliaminika kwamba kitendo cha chungu kusambaratika vipande vipande ndivyo na ukoo uliodhulumu husambaratika. Tambiko hili lilichangia kwa kiasi kikubwa Wapare kuwa kabila la wapenda haki. Nasikia tambiko hili lilikuwepo hata kwa makabila ya jirani kama vile wasambaa, Wameru n.k. Hata hivyo matambiko hayo kwa sasa hivi hayapo. Yamebaki historia kwenye kabila la wapare na hayo makabila mengine.

Ngoma za jadi zilipigwa kwa matukio maalumu kama kwenye jando au unyago, pia nyimbo za Kipare zilitumika katika ngasu kama harusi na sherehe nyingine na kupendezesha tukio husika. Baadhi ya nyimbo huimbwa hadi leo hata kwenye sherehe za ukumbini na baadhi zimerekodiwa.

Wapare walikuwa na utamaduni wa shughuli za sanaa kama methali, hadithi, maigizo n.k. wakati wa mapumziko na matukio fulani. Hali hii imepelekea kuwepo wasanii wengi maarufu wa maigizo na nyimbo kama Halima Madiwa, Jacob Steven (JB), Sinta, Sara Mvungi, Roma Mkatoliki na wengineo wengi

Kabla ya kuingia kwa tiba za magharibi Wapare walikuwa wakiamini tiba za mitishamba kwa kutibu magonjwa mbalimbali kama kirumu, kirutu n.k. Ipo miti maarufu kama mwori ambayo ilitumika. Mchango wa dawa za mitishamba kwa watoto na watu wazima ulionesha mafanikio tangu zamani na hata sasa.

Chakula kikuu kwa wapare kilikuwa ni makande (mchanganyiko wa mahindi na maharage). Aghalabu chakula hiki kiliandaliwa siku ya Ijumaa jioni hadi Jumapili jioni ili watu waweze kupumzika vizuri mwisho wa wiki bila kuwaza masuala ya upishi.

Samaki pia ni kipenzi cha Wapare wengi na ndiyo maana utawasikia watani wao wakuu yaani Wachaga wakiwatania kuwa Wapare wanakula ugali kwa picha ya samaki. Huu ni utani ulioasisiwa na wachagga baada ya kutembelea kaya nyingi za wapare na kukuta wamehifadhi samaki. Hapo ndipo mchagga mmoja alisikika akisema "Yesu yaani wapare wanapenda samaki, kila nyumba unayoingia utakutana na samaki. Yaani siku wakikosa samamki watakula ugali kwa picha ya samaki". Utani huo ulikuzwa na wachagga hadi ukaonekana kama ni kweli, ukizingatia wachagga wametapakaa nchi nzima.

Hata hivyo wapare nao wana utani wao kwa wachagga unaosema "Muagha wedi ni ula efwie". Yaani "mchagga mzuri ni yule aliyekufa" wakimaanisha kwamba wachagga wote ni walaghai na wadhulumishi wakati wote wa maisha yao. Ni mpaka atakapokufa ndipo ulaghai na udhulumishi wake vitaisha.

Mito ya Upare

Kuna mto Yongoma,Mto shengena, Hingilili, Mhoke vuta, Nakombo, Rika, Mweta nano hii mito yote iko Pare ya kusini. Katika mto Hingilili kuna maporomoko makubwa na yanayosadikiwa kuwa marefu kuliko yale ya Victoria Falls, haya yanajulikana kama Ndurumo yapo eneo la Gonja Bombo umbali mfupi kutoka mtaa wa Mang'ang'a katika eneo linaloitwa Mbula.

Maziwa na mabwawa

Kuna ziwa Jipe, bwawa la Nyumba ya Mungu Bwawa la dibwi na Kalemawe n.k.

Maeneo mazuri ya kutembelea

• Mbuga ya Mkomazi
• Bwawa la Nyumba ya Mungu
• Msitu wa asili wa Shengena
• Bwawa la Kalimawe
• Maporomoko ya Ndurumo - Gonja Bombo
• Msitu wa Ngagheni Mpinji- Vudee uliokuwa wa matambiko karne ya 17 mpaka 19
• Mlima wa Masheko Ndolwa-Vudee uliokuwa na Matambiko ya Wapare
• Jabali la Mhewe -Vudee lililopasuliwa na wananchi wa Vudee kuwezesha barabara kupita miaka ya 1960 na 1961.
• Msitu wa Wambugu ulioko karibu na Dangaseta- Mwembe uliotumika kwa matambiko ya kabila linaloishi Lushoto Tanga-hadi leo wachache wao bado hufika kutambika pale.
• Msitu na chanzo cha maji ya kwachegho sehemu ambayo ni ya ajabu maana ndio sehem pekee ambayo maji yanaonekana kutiririka kuelekea sehemu ya muinuko
• Mlima Kindoroko

Usikose kusoma makala mbalimbali juu ya maajabu mbalimbali yanayo patikana ndani ya Tanzania baada ya makala hii kwisha

Read More

USHINDI MWINGINE WA GENK YA SAMATTA WAIWEKA PAZURI EUROPA LEAGUE

Klabu ya KRC Genk ya Belgium anakokipiga mtanzania Mbwana Samatta, imefanikiwa kuibuka na ushindi wa goli 1-0 dhidi ya Cork City katika mchezo wa kwanza wa raundi ya tatu kuwania kufuzu kucheza hatua ya makundi ya Europa League.Bao pekee katika mchezo huo limefungwa na Leon Bailey dakika ya 31 kipindi cha kwanza baada ya kuachia kiki kali akiwa nje ya eneo la box na shuti hilo kuzama moja kwa moja wavuni.

Mbwana Samatta ambaye alicheza dakika zote za mchezo huo, alipiga shuti la mbali dakika za lala salama kabla ya Bailey pia kuachia shuti kali lakini juhudi za McNulty golikipa wa Cork City zilizima ndoto za Genk kupata goli jingine.

Usiku wa Alhamisi ijayo timu hizo zitarudiana ili kumpata mshindi atakayesonga mbele kwenye hatua inayofuata.

Read More

Historia ya Kabila la Wapare Sehemu ya 3

Ilipo ishia wiki iliyo pita...

Wapare pia wana ukaribu na makabila ya Mkoa wa Tanga hasa Wasambaa, Wazigua na Wanguu. Ukaribu wao uko katika lugha ambapo maneno mengi ya makabila haya yanafanana. Vile vile hata majina ya baadhi ya maeneo yaliyopo kwa Wapare yapo pia kwenye maeneo wanamoishi makabila kama vile Wasambaa na Wanguu. Kwa mfano, kwa Wapare kuna majina ya maeneo kama vile Gonja, Ndeme, Ndolwa n.k. Majina haya yapo pia maeneo ya Wanguu na Wasambaa. Hii inaonesha kwamba makabila haya yana asili moja.

Endelea..
Kuna watu wanadai kwamba Wapare asili yao ni uchagani. Eti Wapare kwa Kichagga mana yake ni "wapige". Hii si kweli kabisa. Isipokuwa watu wa makabila haya wote walitokea Kenya. Wachagga walitangulia wakawahi kuishi maeneo yenye rutuba hasa kuzunguka mlima Kilimanjaro. Wapare walikuja baadae na walipotaka kuishi na wachagga ndipo vita ikatokea kati ya Wapare na Wachagga. Ili kuepusha umwagaji damu zaidi Wapare walisogea kusini zaidi kuelekea mkoa wa Tanga. Wapare wenyewe kwa asili hujiita Vaasu ikiwa na maana ya "vareasa" au watu wanaotumia mishale
   Wapare wana koo nyingi na majina mengi yakiwa na maana ya maeneo ya asili yao au mazingira ya kuzaliwa kwao,mfano Mbwambo,Mjema,Msangi,Mgweno,Mvungi,Msuya,Mgonja n.k, wana asili ya maeneo yao.

Mifano ya majina ya watoto wa kipare
  Majina ya kike: (Mazina a vabora va Chasu)
Ingiahedi, Itikija, Kafue,Kapingu, Kapwete, Kodawa, Kokiambo, Komkwavi, Kompeho, Kondisha,Ludao, Mchikirwa, Mshinwa, Naanjela, Nacharo, Naelijwa, Naetwe, Nafue, Nahuja, Nakadori, Nakiete, Nakijwa, Nakimo, Nakunda, Nakundwa,Namkunda,Nabera,Namangi,Nangasu,Naomba, Nambike, Nampingu, Namshitu, Namsi, Namwai, Namwasi, Nangena, Nanguji, Nanguma, Nankondo, Nanyika, Nanza, Nanzano, Nanzighe, Narindwa, Nasero, Nashumbwe, Natujwa, Navoneiwa, Navuri, Navushiku, Ngalakere, Nghuhia, Niendiwe, Nietiwe, Ntevona, Sangiwa,Shode, Yunesi.

   Majina ya kiume:
Bumija, Chali, Chaligha, Charo, Charema, Chedieli,Chuma, Elieseri, Eliesikia,Elinighenja,Elibariki,Elifazi, Elitumaini, Fue, Ghuheni, Gurisha, Ibwe, Igaria, Irema, Irigo, Irira, Kadio, Kadiva, Kajiru, Kakore, Kalage, Kalimbo, Kalinga (Jina hili pia lipo Mkoa wa Iringa),Kalutu, Kambaita (Jina hili lipo pia kwa Wachagga), Kaniki, Kanyempwe, Karia (Jina hili lipo pia kwa Wachagga), Kateri, Kazeni, Kazoka, Kejo, Kiandiko, Kiangi, Kiariro, Kideghedo (Same), Kideghesho (Mwanga), Kihara, Kijo, Kilave, Kileghe, Kileng'a, Kinenekejo (Wengine hufupisha na kuita Kejo), Kintungwa, Kipesha, Kisamo, Hayo ni baadhi ya majina ya kiume Ikumbukwe kwamba majina haya si ya koo bali ni majina ambayo Mpare yeyote anaweza akachukua au akamwita mtoto wake. Pia majina haya ni baadhi tu kati ya majina mengi ya Wapare yakiwa na maana tofauti tofauti.
 
      Tamaduni,mila na desturi za wapare zimekuwa zikifanana sana kwa koo karibu zote.Hapo kale wapare pia waliweza kutengeneza au kuifunga mvua kwa shughuli za jadi jambo ambalo wapo baadhi ya wapare ambao mpaka leo wanaweza.Kwa mfano Mtemi wa Same Mohammedi Kibacha Singo ambaye aliacha uongozi mara baada ya Rais wa kwanza wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kupiga maarufuku utawala wa jadi.Kiongozi huyu aliyefariki dunia mwaka 1981 alikuwa na ujuzi mkubwa wa kuleta mvua.Pia walikuwepo hata watu maarufu maeneo ya wilaya ya same ambao waliamini dawa fulani ambazo waliziweka shambani na hapo hakuna hata mdudu wala ndege atakayeweza kutua eneo hilo.Mambo haya na mengine mengi kwa sasa yanapotea kama siyo kuisha kabisa.Ngoma za jadi zilipigwa kwa matukio maalum kama kwenye jando au unyago,pia nyimbo za kipare zilitumika katika ngasu kama harusi na sherehe nyingine na kupendezesha tukio husika.Baadhi ya nyimbo huimbwa hadi leo hata kwenye sherehe za ukumbini na baadhi zimerekodiwa.Wapare walikuwa na utamaduni wa shughuli za sanaa kama methali,hadithi,maigizo n.k wakati wa mapumziko na matukio fulani.Hali hii ilisababisha kuwepo wasanii wengi maarufu wa maigizo na nyimbo kama Halima madiwa Jacob Steven(JB),Sinta,Sara Mvungi,Roma Mkatoliki na wengine wengi.
Kabla ya kuingia kwa tiba za magharibi wapare walikuwa wakiamini tiba za mitishamba kwa kutibu magonjwa mbalimbali kama kirumu,kirutu n.k ipo miti maarufu kama mwori ambayo ilitumika.Mchango wa dawa za mitishamba kwa watoto na watu wazima ulionesha mafanikio tangu zamani na hata sasa.
  Michezo ya utotoni ni moja ya mambo ambayo yalikua yakiimarisha tamaduni za kipare baadhi ya michezo  ni kama Kajanja .Mchezo wa kujificha uliokuwa ukijulikana kama Kibe

Usikose sehemu ya 4

Read More

Al-Shabab washambulia mtambo wa mawasiliano Kenya

Washukiwa wa kundi la Al-Shabaab mapema leo Alhamisi wameshambulia na kulipua mtambo wa mawasiliano ulioko katika mji wa Fino, Lafey katika kaunti ndogo ya Mandera nchini Kenya.

Afisa mkuu wa Polisi huko Lafey, Bosita Omukolongolo, amesema kuwa kisa hicho kilitokea saa nane usiku.

Afisa huyo wa Polisi anasema kuwa walikabiliana vikali na wanamgambo hao, lakini hakuna maafa yaliyoripotiwa upande wa polisi waliokuwa wakiulinda mlingoti huo wenye vifaa vya kupeperusha mawasiliano. Kundi hilo la Al- Shaabab, ambalo  maranyingi, limehusika na mashambulizi ya mara kwa mara pamoja na mauaji nchini Kenya na mataifa kadhaa ya Afrika Mashariki na upembe wa Afrika.

Chanzo BBC NEWS

Read More

Historia ya Wapare sehemu ya pili

Ilipoishia sehemu ya kwanza

 

Wapare walianza kufua chuma kabla ya mwaka 1700 na wafuaji walikuwa wakiitwa Washana, na huo ukoo upo hata leo hii. Wapare walikuwa wakiuza bidhaa zinazotengenezwa na chuma kama majembe,mapanga, visu, silaha kama mikuki kwa makabila ya jirani mfano Wachaga,na wamekuwa na uhusiano tangu siku nyingi. Bidhaa zao hizi ziliuzwa hata kwa Wasambaa (Washambaa).


SEHEMU YA PILI

Jamii za Wapare zimegawanyika katika makundi ya Wafugaji na Wakulima. Wakati Wafugaji wengi walihamia katika tambarare za Upareni, Wakulima wao waliishi milimani na wafuaji wa vyuma walikaa maeneo yote yaliyokuwa na uwezekano wa kupata chuma. Kwa asili Wapare hupeleka vijana wakiume jando (mshitu) ambako walipata mafunzo jinsi ya kuishi na familia,japo siku hizi tamaduni za kupeleka vijana mshitu hufanywa na watu wachache. Hata hivyo wapare wa Mwanga wamegawanyika katika jamii mbili: Wasangi na Wagweno. Wakati wasangi wanaongea kipare kinachoongelewa pia na Wapare wa maeneo mengine, Wagweno wao wana lugha yao iitwayo Kigweno. Kigweno ni mchanganyika wa Kipare na Kichagga. Hii inaonesha kuwa asili ya Wagweno ni uchagani japo zipo nadharia kadha wa kadha zinazoeleza asili ya wagweno kuwa huenda hata hawana asili ya uchaga wala upare lakini mbali na uhusiano wa lugha kinachofanya waonekane kuwa ni sehemu ya wapare ni namna tamaduni zao nyingine zinavyofanana na wapare,pia kuchanganyika katika maisha ya kila siku kwenye milima ya wapare pamoja na wagweno wengine kuwa na majina ya koo zinazofanana na za wapare kama Wasuya na Wavungi. Hata hivyo mila na desturi nyingi za Wagweno zinafanana zaidi na zile za wapare wengine.

Wapare ni wachapakazi sana wakichanganya kilimo, ufugaji na biashara, ndio maana hata leo wana uchumi mzuri katika viwango vya Tanzania. Zamani Wapare walikuwa na sala tofauti,kwa kila koo na eneo lao la tambiko, katika karne ya 19 hadi 20 wamisionari waliingia maeneo mengi ya Upare.

Imani za Wapare kwa sasa zinatofautiana kutokana na maeneo, walio Kusini mwa wilaya ya Same katika maeneo ya Ndungu,Kihurio,Bendera,Hedaru, Makanya,Suji,Chome,Tae,Gonja, Mamba hadi Vunta kuna waumini wa kanisa la Sabato wengi sana,maeneo kama Chome,Mbaga,Gonja, Vudee yana waumini wengi wa kanisaa la Kilutheri, Katika Wilaya ya Mwanga kuna idadi kubwa ya Walutheri na Waislamu. Wakatoliki, japo ni wachache, wanapatikana zaidi katika maeneo ya Kisangara juu, Vumari, na Mbaga.

Wapare pia wana ukaribu na makabila ya Mkoa wa Tanga hasa Wasambaa, Wazigua na Wanguu. Ukaribu wao uko katika lugha ambapo maneno mengi ya makabila haya yanafanana. Vile vile hata majina ya baadhi ya maeneo yaliyopo kwa Wapare yapo pia kwenye maeneo wanamoishi makabila kama vile Wasambaa na Wanguu. Kwa mfano, kwa Wapare kuna majina ya maeneo kama vile Gonja, Ndeme, Ndolwa n.k. Majina haya yapo pia maeneo ya Wanguu na Wasambaa. Hii inaonesha kwamba makabila haya yana asili moja.
 
USIKOSE SEHEMU YA TATU..........

Read More